އެއީ މި ފަހުގެ ތާރީހެއްގައި މާލޭގައި ދިރިއުޅޭ މާލޭގެ ރައްޔިތުންނަށާއި ރާއްޖޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުން މާލެ އައިސް އުޅޭ ރައްޔިތުންނަށް ދިމާވި އެންމެ ހިތްދަތި ދުވަސްތައް ކަމާމެދު ޝައްކެއް ނެތެވެ. 04 ޑިސެމްބަރު 2014 ވީ ބުރާސްފަތި ދުވަހު އެމްޑަބްލިއު އެސްސީގެ އިންޖީނެއްގައި އަލިފާން ރޯވުމާއެކު އެމްޑަބްލިއު އެސްސީގެ އޮޕަރޭޝަން ހުއްޓުމަކަށް އައެވެ. އަދި ދިމާވި އެ ހާދިސާއާއެކު ހަފްތާއަކަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަހަށް މާލެ ފެނަށް ޖެހުނެވެ.
އެދުވަހު އެމްޑަބްލިއުއެސްސީގެ އިންޖީނެއްގައި ރޯވެ އަލިފާނުގެ ހާދިސާ ހިނގީ މެންދުރުފަހު 14:30 ހާއިރު އެވެ. މާ ގިނަ އިރެއްނުވެ އެމްއެންޑީއެފްގެ ފަޔާ އެންޑް ރެސްކިއު ސާވިސް އިން އަލިފާންގަނޑު ނިއްވައިލި އެވެ. އޭރު ބޮޑު ކާރިސާއެއް އަންނަން އުޅޭކަމުގެ އިސާރާތެއް ނެތް ނަމަވެސް އިންޖީނަށް ދިމާވި މައްސަލަ ހައްލުކޮށް ފެން ދޫކުރަން ފެށޭ ވަރުވާނީ އެދުވަހުގެ ރޭގެ ވަގުތެއްގައި ކަން އެމްޑަބްލިއުއެސްސީން އިއުލާނު ކުރުމާއިއެކު ރައްޔިތުން ފިހާރަތަކަށް ގޮސް ފެން ގަންނަން ފެށި އެވެ.
އިސާހިތަކު ފެނުގެ އަގު އުފުލިގެން ދިޔަ އެވެ. ފިހާރަތަކުން ފެން ހުސްވެ ފެން ވިއްކުން ހުއްޓައިލި އެވެ. އެ ދުވަހުގެ ރޭ ފެން ވޯޓާ ސަޕްލައި ފެން ލިބޭނެ ކަމަށް އުންމީދު ކުރެވުނު ނަމަވެސް ފެން ލިބޭ ގޮތެއް ނުވެ އެވެ.
އެ ދުވަހުގެ އިރުއޮއްސި 6:40 ހާއިރު އެމްޑަބްލިއުއެސްސީ އިން ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމެއް ބޭއްވި އެވެ. އެ ބައްދަލުވުމުގައި ހާމަކުރީ އިންޖީނު ހެދުމަށް ބޭނުންވާ ސްޕެއާ ބޭރުން ގެނައުމުގެ މަސައްކަތް ފަށާފައި ވާކަމަށާއި އެ ރޭ އެއް ގަޑިއިރަށް ފެން ދޫކުރާނެ ވާހަކަ އެވެ. އަދި އަނެއް ދުވަހުގެ ހެނދުނުވެސް އެއް ގަޑިއިރަށް ފެން ދޫކުރާނެކަން އިއުލާނު ކުރި އެވެ.
އެއީ ކާރިސާއެއް ކަމަށް ސަރުކާރުން ނިންމާފައި ވާކަން އޭރުގެ ޑިފެންސް މިނިސްޓަރު ކާނަލް ރިޓަޔަޑް މުހައްމަދު ނާޒިމް އިއުލާނު ކުރެއްވި އެވެ. އަދި އާންމުކޮށް ބުއިމަށް ބޭނުންވާނެ ފެން ދޫކުރުމުގެ ނިޒާމެއް ސަރުކާރުން ހަމަޖައްސާނެކަން ޓާސްކްފޯހުން އިއުލާނު ކުރި އެވެ. އަދި ފެން ފޯރުކޮށްދޭނީ ހިލޭ ކަންވެސް ސަރުކާރުން އިއުލާނު ކުރި އެވެ.
އެންމެ ފުރަތަމަ ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން އާންމު ރައްޔިތުންނަށް ފެން ބަހަން ފެށީ ސިފައިންނާއި ފުލުހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ފިހާރަތަކަށް ގެންގޮސްގެންނެވެ. ނަމަވެސް ފަހުން ވަނީ އެ އިންތިޒާމް ބަދަލުކޮށް ސްކޫލުތަކާއި މާލޭގެ އެކި ސަރަހައްދުތަކުން ފެން ލިބޭނެ އިންތިޒާމް ހަމަޖެއްސި އެވެ. ބާލިދީފަދަ ތަކެތި ވިއްކާ ފިހާރަތަކުގައި އެފަދަ ތަކެތީގެ ޑިމާންޑް ބޮޑުވެގެން ދިޔަ އެވެ.
އެދުވަހުގެ ރޭ ޓާސްކްފޯހުން ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމެއް ބޭއްވި އެވެ. 10:40 ހާއިރު އެވެ. އޭރުގެ ޑިފެންސް މިނިސްޓަރު ނާޒިމް ވިދާޅުވީ ޖެހިގެން އަންނަ ދުވަހު (5 ޑިސެމްބަރު) މެންދުރާ ހަމައަށް ފެނުގެ މައްސަލައަށް ބޮޑު ހައްލެއް ލިބޭނެ ކަމުގައި ބެލެވޭ ކަމަށެވެ. އަދި ކޮންމެ މީހަކަށް ހަތަރު ފުޅި ފެން ދޫކުރާނެކަންވެސް އިއުލާނު ކުރެއްވި އެވެ.
ޖެހިގެން އައި ދުވަހު ފެން ދޫކުރާ ސަރަހައްދުތަކުގައި ކިއުތައް ދަމާލި އެވެ. އެތައް ސަތޭކަ ބަޔަކު އެތައް އިރަކު ފެންފުޅިއެއްގެ އިންތިޒާރުގައި ތިބި މަންޒަރު އެއީ އެދުވަހު އާންމުކޮށް ފެންނަމުން ދިޔަ މަންޒަރެވެ. ދެ ދުވަސް ވީ އިރުވެސް މާލެ ފެނަށް ޖެހުމުގެ ކާރިސާ ދިޔައީ ކުރިއަށެވެ.
ފެނުގެ ކާރިސާއަށް އިންޑިއާއިން އެހީވާނެކަން އެގައުމުން އިއުލާނު ކުރި އެވެ. އަދި އެދުވަހުގެ (5 ޑިސެމްބަރު) ގެ މެންދުރުފަހު އިންޑިއާއިން ފެން ހިފައިގެން ފްލައިޓެއް އަންނާނެކަން އިއުލާނު ކުރި އެވެ. ފެނުގެ ދަތިކަން ދިޔައީ އިތުރު ވަމުންނެވެ. ކިއުތައް ދިޔައީ ދިގުވަމުންނެވެ. ފެން ދޫކުރާ ސަރަހައްދުތައް ދިޔައީ އިތުރު ވަމުންނެވެ.
ފެން ހިފައިގެން އިންޑިއާއިން އައި ފުރަތަމަ ފްލައިޓް ލޭންޑް ކުރީ 2:00 ހާއިރު އެވެ. އެ ފްލައިޓުން 20 ޓަނުގެ ފެން ގެނަ އެވެ. އެ ދުވަހުގެ އެ ވަގުތުގެ ނިޔަލަށް 77،333 ޓަނު ފެން ދޫކޮށްފައިވާކަން އެމްއެންޑީއެފުން ހާމަކުރި އެވެ.
ފެން ހިފައިގެން އިންޑިއާއިން އައި ދެވަނަ ފްލައިޓް ލޭންޑްކުރީ އެދުވަހު ހަވީރު 4:15 ހާއިރު އެވެ. އެ ބޯޓުން 28 ޓަނު ފެން ގެނަ އެވެ.
އެދުވަހު ހަވީރު ރައީސް ޔާމީން ބަޔާނެއް ނެރުއްވި އެވެ. އެ ބަޔާނުގައި ރައީސް ޔާމީން ވިދާޅުވީ ފެނުގެ މައްސަލަ ހައްލު ވަންދެން ވެސް އެކި ޒަރޫރީ ބޭނުންތަކަށް ފެން ލިބޭނެ އިންތިޒާމު ވަރަށް ފުރިހަމަ އަށް މި ޓާސްކް ފޯހުން ހަމަޖައްސަމުން ގެންދާކަން ފާހަގަކުރާ ކަމަށެވެ.
އިންޑިއާއެކޭ އެއްފަދައިން އަވަށްޓެރި ލަންކާއިންވެސް ރާއްޖެއަށް ފެން ހަދިޔާ ކުރި އެވެ. ލަންކާއިން ފެން ހިފައިގެން އައި ފްލައިޓް ލޭންޑްކުރީ އެ ދުވަހުގެ ރޭ 8:30 ހާއިރު އެވެ. އެ ފްލައިޓުން ގެނައީ 5.6 ޓަނުގެ ފެނެވެ.
އެ ރޭ 10:00 ހާއިރު ފެން އުފައްދާ މަނަވަރެއް އިންޑިއާއިން ރާއްޖެ ފޮނުވި އެވެ. އެ މަނަވަރު ރާއްޖެ އައި އިރުވެސް 50 ޓަނު ފެން ގެނަ އެވެ. އެ މަނަވަރަކީ ދުވާލަކު 70 ޓަނު ފެން އުފެއްދޭ މަނަވަރެކެވެ. އިންޑިއާއިން ފެން ހިފައިގެން އައި ތިންވަނަ ފްލައިޓް ރާއްޖެ އައީ އެރޭ 11:00 ހާއިރު އެވެ.
ފެނުގެ ކާރިސާގެ ތިން ވަނަ ދުވަސް (6 ޑިސެމްބަރު 2014) ވެސް ކުރިއަށް ދިޔައީ އަސްލު މައްސަލައަށް ހައްލެއް ނުލިބި މަގުމަތީގައި ފެން ބެހުމުގަ އެވެ. ބޭރު ގައުމުތަކުން އެހީތައް ލިބެމުން ދިޔަ އެވެ. އެމްޑަބްލިއުއެސްސީގެ އިންޖީނަށް ލިބުނު ގެއްލުން މީޑިއާއަށް ދައްކާލީ އެދުވަހު މެންދުރުގެ ވަގުތެއްގަ އެވެ. އެ ދުވަހު ހޯމް މިނިސްޓަރު އުމަރު ނަސީރު ވިދާޅުވީ ކުރިއަށް އޮތް 48 ގަޑި އިރުގެ ތެރޭގައި ތިން ޕްލާންޓް ހެދޭނެ ކަމަށް ބެލެވޭ ކަމަށެވެ. ނަމަވެސް އެކަން ކާމިޔާބު ވެފައެއް ނުވެ އެވެ.
ފެނުގެ ކާރިސާ ހިނގި އިރު ރައީސް ޔާމީން ހުންނެވީ މެލޭޝިޔާގަ އެވެ. ދަތުރުފުޅު ކުރުކޮށްލެއްވުމަށްފަހު އެނބުރި މާލެ ވަޑައިގަންނަވަން ނިންމެވިކަން އިއުލާނު ކުރެއްވީ ކާރިސާގެ ތިން ވަނަ ދުވަހު އެވެ. އެކަން އިއުލާނު ކުރެއްވީ މިހާރު ޖަލުގައި އޮންނެވި އޭރު ރައީސް ޔާމީންގެ އެންމެ އަރިސް ބޭފުޅާ އަހުމަދު އަދީބެވެ.
H.E Pres. Yameen will cut short the oversees Trip & return to Male' & I am arriving with him too, HEP praises public for patience in crisis!
— Ahmed Adeeb (@Ahmed_Adeeb) December 6, 2014
ފެނުގެ ކާރިސާއަށް ހަތަރުވަނަ ދުވަހު (7 ޑިސެމްބަރު 2014) ގައި އެމްޑަބްލިއުއެސްސީއަށް ދިމާވި މައްސަލަ ހައްލުކުރުމަށް މަދުވެގެން 20 މިލިއަން ޑޮލަރު ބޭނުންވާނެކަން ސަރުކާރުން އިއުލާނު ކުރި އެވެ. އަދި އެކަމަށް ފަންޑު ފޮއްޓެއް ހުޅުވި އެވެ. 600 ޓަނުގެ ފެން ހިފައިގެން ޗައިނާގެ މަނަވަރެއް ރާއްޖެ އައި އެ ދުވަހު އެވެ. ފެނުގެ މައްސަލަ ހައްލުކުރަން ޗައިނާ ސަރުކާރުން ރާއްޖެއަށް ފަސް ލައްކަ ޑޮލަރުގެ އެހީއެއް ދިނީވެސް ފެނުގެ ކާރިސާއަށް ހަތަރުވަނަ ދުވަހު އެވެ.
ފެނުގެ ކާރިސާއަށް ފަސް ދުވަސް (8 ޑިސެމްބަރު) ވީ އިރުވެސް އެ މައްސަލައަށް ހައްލެއް ލިބިފައެއް ނުވެ އެވެ. މަގުމަތިން ފެން ބަހަމުން ދިޔަ އެވެ. ފަންޑު ފޮށްޓަށް އެކި ފަރާތްތަކުން އެހީވަމުން ދިޔަ އެވެ. ޓާސްކްފޯހުން މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔައީ މައްސަލަ ހައްލު ކުރުމަށެވެ. ފެނުގެ ކާރިސާއަށް ލުޔެއް ލިބި ފުޅީގައި ބަންދުކުރި ފެން ބެހުން ހުއްޓާލީ ފެނުގެ ކާރިސާއަށް ހަވަނަ ދުވަހު (10 ޑިސެމްބަރު) ގަ އެވެ. ކާރިސާއަށް ކުޑަ ނަމަވެސް ލުޔެއް ލިބިގެން ދިޔައީ އެމްޑަބްލިއުއެސްސީގައި ކޮންމެވެސް ވަރަށްކަށް ފެން ތައްޔާރުކޮށް އެ ފެން ދޫކުރަން ފެށުމުންނެވެ.
އާ ޕެނަލް ބޯޑުތައް ރާއްޖެ ގެނައީ ފެނުގެ ކާރިސާއަށް ހަތް ދުވަސް ވި ދުވަހު (11 ޑިސެމްބަރު) ގަ އެވެ. އެދުވަހު ތިން ދުވަސް ވަންދެން 24 ގަޑިއިރަށް ފެން ދޫކުރަން ނިންމި އެވެ. އަދި ޖެހިގެން އައި ދުވަހު ޕެނަލް ތައް ހަރުކުރުމުގެ މަސައްކަތް ފެށި ފެނުގެ ކާރިސާއަށް ނިމުން އައެވެ.
